Bèta vulgaris subsp. vulgaris 'Conditiva' - Rode biet, bieten, tafelbiet, tuinbiet, rode biet, dinerbiet, gouden bietenzaden

Beschrijving

De rode biet is het penwortelgedeelte van een bietenplant, in Noord-Amerika meestal bekend als bieten, terwijl de groente in het Brits-Engels beetroot wordt genoemd, en ook bekend als de tafelbiet, tuinbiet, rode biet, dinerbiet of gouden biet.

Het is een van de vele gekweekte variëteiten van Beta vulgaris die worden gekweekt vanwege hun eetbare penwortels en bladeren (bietengroenten genoemd); ze zijn geclassificeerd als B. vulgaris subsp. vulgaris Conditiva-groep.

Andere cultivars van dezelfde soort zijn de suikerbiet, de bladgroente die bekend staat als snijbiet of spinaziebiet, en mangelwurzel, een voedergewas. Drie ondersoorten worden typisch herkend.

Rootbeet is de verkeerde vertaling van het Duitse woord "Rote Beete" (rode biet). Beta is de oude Latijnse naam voor rode biet, mogelijk van Keltische oorsprong, en wordt bete in het Oudengels. Wortel is afgeleid van het laat-Oud-Engelse r?t, zelf van het Oud-Noorse rót.

De domesticatie van rode biet kan worden herleid tot de opkomst van een allel, dat tweejaarlijks oogsten van bladeren en penwortel mogelijk maakt. Rode biet werd gedomesticeerd in het oude Midden-Oosten, voornamelijk vanwege hun groenten, en werd verbouwd door de oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen. In de Romeinse tijd wordt aangenomen dat ze ook werden gekweekt voor hun wortels. Vanaf de Middeleeuwen werd rode biet gebruikt om verschillende aandoeningen te behandelen, vooral ziekten die verband hielden met de spijsvertering en het bloed. Bartolomeo Platina raadde aan om rode biet met knoflook te nemen om de effecten van "knoflookadem" teniet te doen.

In het midden van de 19e eeuw werd wijn vaak gekleurd met bietensap.

Voedseltekorten in Europa na de Eerste Wereldoorlog veroorzaakten grote ontberingen, waaronder gevallen van mangelwurzelziekte, zoals hulpverleners het noemden. Het was symptomatisch voor het eten van alleen rode biet.

Gewoonlijk worden de dieppaarse wortels van rode biet gekookt, geroosterd of rauw gegeten, alleen of in combinatie met een saladegroente. Het groene, lommerrijke gedeelte van de rode biet is ook eetbaar. De jonge bladeren kunnen rauw aan salades worden toegevoegd, terwijl de volwassen bladeren meestal gekookt of gestoomd worden geserveerd, in welk geval ze qua smaak en textuur vergelijkbaar zijn met die van spinazie. Rode biet kan worden geroosterd, gekookt of gestoomd, geschild en vervolgens warm gegeten met of zonder boter als delicatesse; gekookt, gepekeld en vervolgens koud gegeten als kruiderij; of geschild, rauw versnipperd en vervolgens als salade gegeten. Ingemaakte rode biet is in veel landen een traditioneel gerecht.

In Australië en Nieuw-Zeeland is in plakjes gesneden rode biet een veelgebruikt ingrediënt in traditionele hamburgers.

In Oost-Europa is bietensoep, zoals borsjt [Oekraïens] en barszcz czerwony [Pools], gebruikelijk. In Polen en Oekraïne wordt rode biet gecombineerd met mierikswortel om ?wik?a of ??????? (buryachky), dat traditioneel wordt gebruikt bij vleeswaren en sandwiches, maar vaak ook wordt toegevoegd aan een maaltijd bestaande uit vlees en aardappelen.

Evenzo wordt in Servië rode biet (waarnaar wordt verwezen met de lokale naam cvekla) gebruikt als wintersalade, op smaak gebracht met zout en azijn, bij vleesgerechten.

Als toevoeging aan mierikswortel wordt het ook gebruikt om de "rode" variant van chrain te produceren, een specerij in de Ashkenazi-joodse, Hongaarse, Poolse, Litouwse, Russische en Oekraïense keuken.

Botvinya [ ru ] is een ouderwetse traditionele Russische koude soep gemaakt van overgebleven bietengranen en gehakte bieten, meestal met brood en kwas toegevoegd. Botvinya dankt zijn naam aan het Russische botva, wat "knolgroenten" betekent, verwijzend naar bladeren van bietenplanten.

Svekolnik [ ru ] , of svyokolnik , is nog een andere Russische soep op basis van bieten, die zich typisch onderscheidt van borsjt doordat groenten voor svekolnik rauw worden gekookt en niet gebakken, terwijl veel soorten borsjt typisch gebakken wortelen en andere groenten bevatten. Svekolnik dankt zijn naam aan svyokla, Russisch woord voor "biet". Soms worden verschillende soorten koude borsjt ook wel "svekolnik" genoemd.

In de Indiase keuken is gehakte, gekookte, gekruide rode biet een veelgebruikt bijgerecht. Geelgekleurde bieten worden op zeer kleine schaal geteeld voor eigen consumptie.

Naast standaard groente- en fruitgerechten worden bepaalde soorten bieten soms gebruikt als garnering bij een taart.

Een veelgebruikt gerecht in Zweden en elders in de Scandinavische landen is Biff à la Lindström, een variant van gehaktballen of hamburgers, met gehakte of geraspte rode biet toegevoegd aan het gehakt.

In Noord-Duitsland wordt rode biet gepureerd met Labskaus of toegevoegd als bijgerecht.