Caesalpinia pulcherrima var. geel - Gele dwergpoinciana, Pride of Barbados, Paradijsvogel, Peacock Flower Seeds

Beschrijving

Een kleine boom of struik afkomstig uit de tropen van Amerika met gevederde bladeren en prachtige, orchidee-achtige, roze, rood-oranje of gele bloemen die in lange pluimen worden gehouden. Hoewel groenblijvend in de tropen, kan het bladverliezend of gedeeltelijk zijn onder koude of droogteomstandigheden. Een populaire, makkelijke en snelgroeiende sierplant voor tropische en warme gematigde klimaten in USDA-zones 10 en hoger. Het zal ook groeien in USDA-zones 9 en zelfs 8, maar zal elke winter terugvriezen.

Caesalpinia pulcherrima is een soort van bloeiende plant in de erwtenfamilie Fabaceae, inheems in de tropen en subtropen van Amerika. Het zou inheems kunnen zijn in West-Indië, maar de exacte oorsprong is onbekend vanwege de wijdverbreide teelt. Veel voorkomende namen voor deze soort zijn poinciana, pauwbloem, rode paradijsvogel, Mexicaanse paradijsvogel, dwergpoinciana, trots van Barbados, flos pavonis en flamboyant-de-jardin.

Het is een struik die tot 3 m hoog wordt. In klimaten met weinig tot geen vorst zal deze plant groter worden en is half wintergroen. In Hawaii is deze plant groenblijvend en wordt hij meer dan 5 m hoog. Gekweekt in klimaten met lichte tot matige bevriezing, sterft de plant af tot op de grond, afhankelijk van de kou, maar herstelt zich halverwege tot het late voorjaar. Deze soort is gevoeliger voor kou dan andere. De bladeren zijn dubbel geveerd, 20-40 cm lang en dragen drie tot tien paar oorschelpen, elk met zes tot tien paar blaadjes van 15-25 mm lang en 10-15 mm breed. De bloemen worden gedragen in trossen tot 20 cm lang, elke bloem met vijf gele, oranje of rode bloemblaadjes. De vrucht is een peul van 6-12 cm lang.

Caesalpinia pulcherrima is de nationale bloem van het Caribische eiland Barbados en is afgebeeld in de linker- en rechterbovenhoek van de persoonlijke Barbadiaanse vlag van koningin Elizabeth II. Claire Waight Keller nam de trots van Barbados op om het land te vertegenwoordigen in de bruidssluier van Meghan Markle, die de kenmerkende flora van elk Gemenebestland omvatte.

Alle zaden van Caesalpinia zijn giftig. De zaden van sommige soorten zijn echter eetbaar voordat ze volwassen zijn (bijv. onrijpe zaden van C. pulcherrima) of na behandeling (bijv. C. bonduc na het roosteren).

Maria Sibylla Merian, een 17e-eeuwse kunstenares, kwam deze plant tegen in de Nederlandse kolonie Suriname. In haar werk, Metamorphosis insectorum Surinamensium, noteerde Merian dat Afrikaanse slaven en inheemse Indiase bevolkingsgroepen de flos pavonis of pauwbloem als aborticum gebruikten in hun beoefening van traditionele geneeskunde. Zij schreef:

De Indianen, die door hun Nederlandse meesters niet goed worden behandeld, gebruiken de zaden [van deze plant] om hun kinderen te aborteren, zodat hun kinderen geen slaven worden zoals zij. De zwarte slaven uit Guinee en Angola hebben geëist goed behandeld te worden en dreigen te weigeren kinderen te krijgen. Dit hebben ze mij zelf verteld.

De bladeren, bloemen, schors en zaden van C. pulcherrima werden ook gebruikt door Amerikaanse Indianen in de traditionele geneeskunde als abortiva en voor zelfmoord door tot slaaf gemaakte volkeren.

Caesalpinia pulcherrima is de meest gekweekte soort in het geslacht Caesalpinia. Het is een opvallende sierplant, die veel wordt gekweekt in huishoudelijke en openbare tuinen in warme klimaten met milde winters, en heeft een prachtige bloeiwijze in geel, rood en oranje. Door zijn kleine formaat en het feit dat hij snoei goed verdraagt, kan hij in groepen worden geplant om een haag te vormen; het kan ook worden gebruikt om kolibries aan te trekken.

In de teelt in het Verenigd Koninkrijk heeft deze plant de Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit gekregen.